1397/09/14 در ساعت 16:36:00

نکات مهم در استفاده از لیوان یکبار مصرف

استفاده از لیوان یکبار مصرف به سبب گستردگی و تنوع کارایی آن‌ها در حال حاضر بسیار رایج می ‌باشد اما در استفاده از آن‌ها باید نکات مهمی را در نظر داشته باشید.

نکات مهم در استفاده از لیوان یکبار مصرف

نکات مهم در استفاده از لیوان یکبار مصرف

نکات مهم در استفاده از لیوان یکبار مصرف

 

لیوان‌های یکبار مصرف جزء جدانشدنی زندگی ما هستند. تقریبا همه‌ی ما از لیوان‌های یکبار مصرف استفاده می‌کنیم. شرکت های مختلفی در زمینه‌ی تولید و توزیع لیوان‌های یکبار مصرف فعالیت دارند و انواع مختلفی هم دارند. استفاده از لیوان یکبار مصرف در مراسم و مجالس ایرانی‌ها بسیار معمول است و  بیشتر استفاده‌ی این لیوان‌ها نیز در همین مراسم ها است.

در مورد نحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف هم که معمولا برای نوشیدنی‌های مجالس استفاده می‌شوند نکات مهمی وجود دارد. لیوان یکبار مصرف یک کالای بازیافتی است و نرخ بازیافت آن در حدود 92 درصد است و اگر در چرخه‌ی طبیعت باقی بمانند هم ضررهای جبران‌ناپذیری را به محیط وارد می‌کنند. پس نوع ونحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف بسیار اهمیت دارد.

در این مقاله به این موضوعات خواهیم پرداخت و موارد زیر را به طور دقیق و علمی بررسی خواهیم کرد.

  • پروسه ساخت لیوان یکبار مصرف
  • انواع لیوان یکبار مصرف
  • مزایای استفاده از لیوان یکبار مصرف
  • معایب استفاده از لیوان یکبار مصرف
  • لیوان یکبار مصرف یا طلای پلاستیکی؟

پروسه ساخت لیوان یکبار مصرف

ساخت لیوان یکبار مصرف آسان نیست. شاید فراوانی و جنس ساده‌ی آن شما را گمراه کنید ولی ساخت ظروف یکبار مصرف در حقیقت ترکیبی از دو علم شیمی و مکانیک است. تجهیزاتی که برای ساخت این  لیوان‌ها استفاده می‌شوند باید دقتی در حد میکرو داشته باشند تا لیوان‌هایی بدون عیب و نقص تولید شوند.

اگر فرایند ساخت لیوان یکبار مصرف را بدانیم در نحوه استفاده ما از آن تاثیر زیادی دارد. ساخت لیوان یکبار مصرف در دو شکل ترموفرمینگ و نیمه فرمینگ صورت می‌گیرد. در این روش‌ها ابتدا مواد اولیه به صورت ورق وارد دستگاه می‌شوند و سپس رول می‌شوند و درون دستگاه به دمای لازم برای قالب‌گیری می‌رسند و سپس وارد قالب می‌شوند و شکل لازم را به خود می‌گیرند و سپس با اندک حرارتی تدریجی کاهش یافته کم کم خشک می‌شوند و قابل استفاده می‌شوند.

تفاوت روش ترموفرمینگ و نیمه فرمینگ در نوردکاری این لیوان‌ها است. در سیستم نیمه فرمینگ ورقها قبل از ورود به قاب نورد نمی‌شوند ولی در سیستم ترموفرمینگ نورد شدن لازمه‌ی کار است. نورد شدن به این معناست که ورق‌ها قبل از ورود به دستگاه کاملا صاف و رول‌پیچی شوند تا یکنواخت باشند.

روش نیمه فرمینگ تیراژ و تولید نسبتا بیشتری دارد و استفاده از لیوان یکبار مصرف تولید شده توسط روش ترموفرمینگ بیشتر رواج دارد چون از نظر شکل ظاهری شکیل‌تر می‌باشند و روش نیمه فرمینگ مدت هاست که از دور خارج شده است ولی در ایران هنوز هم از این روش در برخی کارخانجات تولیدی استفاده می‌شود.

مواد اولیه ساخت لیوان پلاستیکی یکبار مصرف در حال حاضر بیشتر گرانول است و  مواد پلیمری نیز جدیدا به این صنعت وارد شده‌اند که مقاومت بسیار بیشتری دارند و فرایند ساخت آن‌ها نیز بسیار ساده‌تر می‌شود و کیفیت مطلوبی دارند.

در ادامه به انواع لیوان‌های یکبار مصرف خواهیم پرداخت

انواع لیوان‌های یکبار مصرف

لیوان‌های یکبار مصرف انواع گوناگونی دارند. هرکدام از شرکت‌ها طرح‌ها و ایده‌ها و دستگاه‌های تولیدی خاص خودشان را دارند و از این نظر احتمالا لیوان‌های یکبار مصرف متعددی را در حال حاضر دیده باشید. می‌توانید تصور کنید که چه تعداد لیوان یکبار مصرف مختلف دیده‌اید؟

برای استفاده از لیوان یکبار مصرف در مجالس و مراسم‌های مختلف بهتر است انواع آن را بشناسید

لیوان یکبار مصرف نیمه شفاف و شفاف 

همه‌ی ما این لیوان‌ها را دیده‌ایم. این لیوان‌ها اولین نسل لیوان‌های یکبار مصرف بودند و هنوز که هنوز است از آن استفاده می‌شود. این لیوان‌ها به طور کامل بازیافت می‌شوند. این لیوان‌ها نیمه شکننده هستند و اگر فشار زیادی به آن‌ها وارد شود می‌شکنند. این نوع لیوان‌ها است.

در مورد نحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف پلاستیکی نیمه شفاف باید گفت که تا دمای نقطه جوش آب یعنی 100 درجه سانتیگراد هم مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهند ولی بهتر آن است که از این لیوان‌ها برای دماهای بیش از 95 درجه استفاده نکنید چون هرگونه فشار و یا سهل‌انگاری در استفاده از این لیوان‌ها ممکن است باعث اتفاقاتی نظیر سوختن دست و بدن شما بشود.

لیوان یکبار مصرف پلاستیکی مات

 این لیوان‌ها عموما رنگی هستند و بیشتر به خاطر رنگ آن‌ها نیز موردتوجه قرار می‌گیرند. لیوان‌های یکبار مصرف مات را بیشتر در رنگ سفید دیده‌اید و چون آن‌ها نیز بیشتر از مواد بازیافتی تولید می‌شوند برای رنگ‌کاری آن‌ها از رنگدانه‌های جداگانه استفاده می‌کنند و به همین دلیل قیمت تمام‌شده‌ی آن‌ها بیشتر از انواع غیررنگی و شفاف آن‌ها است.

نکته‌ی بعدی این است که لیوان‌های یکبار مصرف مات معمولا با روش  نیمه فرمینگ ساخته می‌شوند چرا که نیازی به یکنواخت سازی آن وجود ندارد. دمای قابل تحمل این نوع از لیوان‌ها تا نقطه‌ی جوش آب است. حالت نیمه شکننده آن باعث می‌شود تا در دماهای نسبتا بالا خم شوند و انعطاف پذیری آن به طرز قابل توجهی بالا برود. این لیوان‌ها هم از مواد بازیافتی ساخته می‌شوند و برای استحکام بیشتر آن معمولا مواد پلیمری نیز به آن افزوده می‌شوند.

لیوان یکبار مصرف کاغذی

چند سالی است که استفاده از لیوان یکبار مصرف کاغذی در ایران باب شده است و در بوفه‌ها، سالن‌های غذاخوری و مواردی از این دست این لیوان‌ها جای لیوان‌های پلاستیکی را گرفته‌اند و در حال حاضر تبدیل به جایگزین خوبی برای آن‌ها شده‌اند.

لیوان‌های یکبار مصرف کاغذی قیمت نسبتا بیشتری دارند و تیراژ تولیدی آن‌ها نیز بیشتر است. دمای قابل تحمل این لیوان‌ها از لیوان‌های پلاستیکی بیشتر است و قوام و دوام آن‌ها نیز به طور قابل توجهی بیشتر است. پروسه‌ی ساخت لیوان یکبار مصرف کاغذی بسیار پیچیده‌تر از لیوان‌های پلاستیکی است.

در ساخت لیوان‌های یکبار مصرف کاغذی از یک دستگاه فشرده سازی در دمای بالا برای چسپاندن قطعات کاغذ به همدیگر استفاده می‌شود و از چسب‌های مخصوص نیز برای ایجاد یک فرم خاص از لیوان استفاده می‌شود و به همین دلیل قیمت تمام شده‌ای این لیوان‌ها بیشتر از انواع دیگر است.

لیوان یکبار مصرف سلولزی

لیوان‌های گیاهی شاید نسل جدید لیوان‌های پرطرفدار باشند. در حال حاضر در کشورهای اروپایی از این لیوان‌های گیاهی در حجم وسیعی استفاده می‌شود. این لیوان‌ها کاملا گیاهی‌اند و از نشاسته و موم و روغن و فیبرهای گیاهی ساخته می‌شوند. احتمالا شما هم تا کنون با مطالب و یا شایعاتی در مورد استفاده از لیوان یکبار مصرف پلاستیکی و مضرات آن برای سلامتی خوانده و شنیده باشید. هر چند این شایعات پایه‌ی علمی قوی ندارند اما این لیوان‌های گیاهی برای رفع این مضرات ساخته و عرضه شده‌اند.

وقتی برای اولین بار این لیوان‌ها وارد بازار شدند شعار تبلیغاتی آن‌ها سلامتی و طعم خوش  طبیعت بود و در حال حاضر نیز با این رویکرد ادامه می‌دهند. مسلما شیوه‌ی ساخت این لیوان‌ها با سایرین متفاوت است و قیمت آن‌ها نیز بیشتر است. نحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف سلولزی نیز همانند بقیه‌ی لیوان‌ها است. با این تفاوت که مایعات داغ به راحتی در این لیوان ریخته می‌شوند و نقطه تحمل آن نیز بالا است. از دیگر موارد مهم در مورد این لیوان‌ها انعطاف نسبتا خوب آن‌ها به دلیل استفاده از موم در آن است.

نحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف

انواع دیگری از لیوان‌ها نیز وجود دارند که چندان استفاده‌ای ندارند و تولید صنعتی هم ندارند مانند لیوان‌های یکبار مصرف فومی و لیوان‌های یکبار مصرف آلومنیومی که از معرفی آن‌ها در این مقاله صرف‌نظر می‌کنیم.

اما حالا که با انواع لیوان‌های یکبار مصرف آشنا شده‌ایم بهتر است به مزایا و معایب و نحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف در انواع مختلف آن بپردازیم

مزایای استفاده از لیوان یکبار مصرف

تا حالا اشاره‌هایی در مورد استفاده از لیوان یکبار مصرف داشته‌ایم اما در این بخش می‌خواهیم تمام و کمال این مزایا را بیان کنیم:

مقاومت به مواد الکلی و اسیدی

لیوان یکبار مصرف پلاستیکی چه از نوع شفاف و چه از نوع مات آن‌ نسبت به مواد الکلی و اسیدی مقاومت دارند و با آن‌ها واکنش نمی‌دهند. بسیاری از ظروف پلاستیکی به طور مثال با سرکه واکنش می‌دهند و ذرات پلاستیک را تجزیه و در خود حل می‌کند که برای سلامتی بسیار مضر است. اما ظروف یکبار مصرف به دلیل افزودنی‌های لازم و فرایند ساخت آن،‌ امکان نفوذ الکل و اسید را به بافت‌های درونی پلاستیکی وجود ندارد و از این جهت خطری برای سلامتی ندارد.

قیمت کمتر

همه می‌دانیم که قیمت لیوان یکبار مصرف نسبت به سایر لیوان‌ها کمتر است و دلیل استفاده گسترده از آن نیز همین است. اگر نگاهی به لیست قیمت‌های لیوان‌های یکبار مصرف بیندازید احتمالا متوجه خواهید شد که قیمت بسته‌های 500 تایی لیوان یکبار مصرف پلاستیکی از یک بسته 6 تایی لیوان شیشه‌ای هم کمتر است و استفاده از آن‌ها در مجالس و مراسمات تا حد زیادی مخارج شما را کاهش می‌دهد.

تولید گسترده و با تکنولوژی در دسترس

خوشبختانه در کشور ما صنعت تولید لیوان یکبار مصرف چه در نوع پلاستیکی و چه کاغذی دایر است و کارخانه‌های زیادی با هر دو روش ترموفرمینگ  و نیمه فرمینگ اقدام به تولید این کالای ساده ولی پراستفاده می‌کنند. تکنولوژی ساخت آن به کشور آلمان برمیگردد و در حال حاضر نیز آمریکا یکی از عمده‌ترین بازارهای تولید و عرضه‌ی ظروف یکبار مصرف و مخصوصا لیوان را در دست دارد. به دلیل قیمت پایین و استفاده‌ی زیاد افراد از آن بازار عرضه و تقاضا نیز در این محصول همیشه با هم در یک راستا حرکت می‌کنند و از این نظر هم کاملا یک صنعت پویا است.

تجزیه‌ی سریع‌ تر

لیوان یکبار مصرف به دلیل ذات ساده و با ضخامت کمش زیاد در طبیعت نمی‌ماند برعکس خود پلاستیک که تا سالیان سال دست‌نخورده در طبیعت می‌ماند لیوان‌های یکبار مصرف چند سال زودتر تجزیه می‌شوند و اگر در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرند این فرایند سریع‌تر نیز می‌شود. با توجه به این مسئله می‌تواند جایگزین خوبی برای پلاستیک‌ها باشند. هرچند متاسفانه یکی از دلایل تخریب طبیعت دورانداختن این ظروف پلاستیکی است. با اینکه این لیوان‌ها سرعت تجزیه شان بیشتر است اما همچنان سال‌ها طول می‌کشد تا از بین بروند.

 

معایب استفاده از لیوان یک یکبار مصرف

لیوان‌های یکبار مصرف نیز معایب مخصوص به خود را دارند که 2 مورد از این معایب را با هم بررسی خواهیم کرد:

مقاومت گرمایی کم: لیوان‌های یکبار مصرف در برابر گرما چندان مقاومتی از خود نشان نمی‌دهند و به قول معروف زود نرم می‌شوند. مایعات با دمای بالاتر از 90 درجه به راحتی ظروف یکبار مصرف پلاستیکی و کاغذی را دستخوش تغییر می‌کنند. البته با کم شدن دما اثر گرما نیز از بین می‌رود. بسیاری از متخصصین بر این باورند که غذاهای گرم و مایعات گرم را در ظروف یکبار مصرف فلزی نباید استفاده کرد. در حال حاضر لیوان‌های پلی استایرن این مشکل را نیز حل کرده‌اند و هیچ مشکلی از این بابت نیست.

امکان انتقال برخی مونومرها در صورت استفاده از مایعات گرم وجود دارد که لیوان‌های یکبار مصرف گیاهی این مشکل را به طور کامل حل کرده‌اند. نحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف گیاهی هم برای مایعات گرم و هم مایعات سرد یکسان است و امکان بروز مشکلات کبدی برای بدن وجود ندارد.

شکنندگی و سوراخ شدن: لیوان‌های یکبار مصرف را همه‌ی ما در دست گرفته‌ایم و می‌دانیم که چگونه هستند. نرم هستند و اگر فشار زیادی به آن وارد شود به راحتی می‌شکنند. از طرفی به دلیل ضخامت کم این لیوا‌ن‌ها ممکن است به راحتی سوراخ شوند و یا قبل از استفاده سوراخ باشند. البته همه‌ی این موارد به شرکت سازنده و کیفیت ساخت آن بستگی دارند. اگر مراحل و فرایند کار به درستی انجام شوند و از مواد افزودنی نظیر پلیمرهای نگهدارنده در ساخت استفاده شود هیچکدام از این مشکلات به وجود نمی‌آید.

ظروف یکبار مصرف یا طلای پلاستیکی

طلا با قابلیت بازیافتی 99 درصدی به طور کامل قابلیت بازیافت دارد. از این لحاظ آن را با لیوان‌ها و ظروف یکبار مصرف مقایسه کرده‌ایم. لیوان‌های یکبار مصرف 92 درصد خاصیت بازیافتی دارند. یعنی می‌توان با قطعیت گفت که می‌توان از 100 لیوان دورانداختنی 92 لیوان تازه تولید کرد.

این آمار بسیار قابل توجه است و نباید از آن غافل شد. به جای دور ریختن و رها کردن این ظروف یکبار مصرف در طبیعت اگر آن‌ها را به درستی جداسازی کنیم و در قسمت زباله‌های خشک قرار دهیم هم طبیعت را از شر پلاستیک نجات داده‌ایم و هم استفاده از منابع پلاستیک را کاهش داده‌ایم.

هزینه‌ی بازیافت نیز بسیار کمتر از تولید اولیه و با پلاستیک خام است. حالا با این حجم وسیع استفاده از این ظروف پلاستیکی، آیا طلای پلاستیکی لقب برازنده‌ای نیست؟

پروسه‌ی بازیافت نیز چندان پیچیده نیست. اما مراحل گوناگونی دارد.  ابتدا این ظروف پلاستیکی از رده خارج خرد و آسیاب می‌شوند. این کار با استفاده از دستگاه‌های مرتبط انجام می‌شود که با سرعت بالا تکه‌های پلاستیک را کامل خرد می‌کنند و یا به قول معروف آردی می‌کنند.

سپس این آرد شستشو داده می‌شود. شستشوی این آرد در ماشین‌های شستشوی آبی صورت می‌گیرد و سپس این آرد خشک می‌شود و تا کاملا حالت پفی برای استفاده مجدد را پیدا کند. حالا نوبت گرانولیزه کردن است. توسط دستگاه‌های مخصوص و با روش‌های ویژه‌ای این ذرات خشک شده توسط گاز و اکسترودرهای لازم برای این کار گرانولیزه می‌شود. در این مرحله رنگدانه‌ها نیز به محصول افزوده می‌شوند تا رنگ موردنظر برای تولید به دست بیاید.

حالا فرایند لازم برای بازیافت انجام شده است و نوبت مراحل تولید لیوان یکبار مصرف است. دوباره ورق‌کاری و رول زدن و قالب‌گیری صورت می‌گیرد و یک لیوان با کیفیت سابق تولید می‌شود. حالا تنها کاری که باقی مانده توزیع و عرضه‌ی این کالا به بازار و استفاده از لیوان یکبار مصرف توسط مشتریان است.

باید گفت که نحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف چه در حالت تولید از مواد خام پلاستیکی اولیه و چه مواد بازیافتی به یک شکل است و ویژگی‌های آنان نیز یکسان می‌باشند.

بازیافت لیوان یکبار مصرف

جمع بندی

لیوان‌های یکبار جزو کالاهای پراستفاده هستند که همه‌ی ما از آن‌ها استفاده می‌کنیم. استفاده از لیوان یکبار مصرف در مراسم و مجالس ایرانی بسیار رواج دارد و در بوفه‌ها و غذاخوری‌ها از آن بسیار استفاده می‌شود. کیفیت ساخت این لیوان‌ها تضمین‌کننده‌ی کیفیت خود محصول هستند. روش‌های ساخت مختلفی برای ساخت هر کدام از لیوان‌های یکبار مصرف وجود دارد که در نوع خود جالب توجه‌اند.

لیوان‌های یکبار مصرف در انواع پلاستیکی نیمه‌شفاف و مات و کاغذی و سلولزی یا همان گیاهی وجود دارند که برای استفاده‌های گوناگونی کاربرد دارد. هر کدام از این لیوان‌ها  مزایا و معایب خاص خودشان را دارند. نحوه استفاده از لیوان یکبار مصرف در انواع مختلف آن نیز تفاوت‌هایی دارد برخی مقاومت گرمایی بالاتری دارند و برخی مقاومت فیزیکی بالایی دارند و در برابر فشار و ضربه مقاومت دارند.

از ویژگی‌های بارز این لیوان‌های یکبار مصرف خاصیت بازیافت و قابلیت بازیافتی بالای آن است و از این نظر نیاز صنعت را به استفاده از مواد خام که مستقیما از نفت خام گرفته می‌شوند را کمتر کرده است. تکنولوژی ساخت لیوان یکبار مصرف در کشور ما در حال رشد است و کارخانجات تولیدی زیادی در این زمینه فعالیت می‌کنند و کیفیت ساخت نیز بسیار بهتر از گذشته شده است.

 

0%